Sevgili Çerkezköy Haber okuyucuları,
Ben Diyetisyen Reyhan Temel, 1997 yılının Haziran ayında Kırşehir’de dünyaya gözlerimi açtım. İlkokul, ortaokul öğrenimimi Çerkezköy’de tamamladıktan sonra üniversite öğrenimimi Türkiye’de alanında öncü olan ve en iyi eğitimi veren İstanbul Medipol Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik Lisans Bölümü’nü Haziran 2020’de tamamlayarak mezun oldum.
Toplumda çoğunlukla ‘’zayıflatma doktoru, diyet doktoru’’ olarak da bilinen ve bunların çok daha ötesinde önemi olan mesleğimin inceliklerini naçizane olarak sizlere aktarabilmek, sıkça duyduğumuz popüler diyetleri her yönüyle ele almak, doğru bilinen yanlışları konuşmak, güncel literatürleri, sağlıklı fit tarifleri sizlerle paylaşmak ve özümüzden ayrılmadan sağlıklı beslenmede sürdürülebilirliği mümkün kılmak için artık her Pazartesi burada olacağım. Bu vesile ile bilimden ayrılmadan edindiğim bilgiler ışığında toplumumuza faydalı olabilme fırsatını bize veren Sayın Şaban Kardeş’e teşekkürlerimi sunarım.
Yaklaşık 2500 yıl önce tıp biliminin babası Hipokrat’ın ‘‘Besinler ilacınız, ilacınız besininiz olsun.’’dediği gibi sağlıklı hayatın sağlıklı beslenmeden geçtiği bilinci doğrultusunda özellikle 2019 yılının sonlarından beri tüm dünyayı etkisi altına alan, Dünya Sağlık Örgütü tarafından ‘’COVID-19’’ olarak tanımlanan koronavirüs enfeksiyonuna karşı korunmada bağışıklık sistemimizi ateşleyecek önemli 4 konudan bahsedeceğim bugün.
OMEGA-3 : Depresyonda meydana gelen inflamatuvar süreçlerin etkisini yok edebilecek anti-inflamatuvar(iltihap önleyici) kapasiteye sahip Omega 3 yağ asitleri depresyon üstüne olumlu etkisiyle, bu süreçte meydana gelebilecek duygusal stresi ve yeme bozukluğunu azaltır. Yapılan bir meta-analizde depresyon olan kişilerde DHA, EPA ve toplam omega-3 yağ asidi düzeylerinin düşük olduğu bulunmuştur.(1) Omega 3’ten zengin besinlerin başında gelen besinlerden: en az 2 günde bir tüketilmesi gereken yumurta, mevsimindeyken haftada 1-2 kez ıspanak, günde 2 ceviz içi, haftada 1-2 balık, haftada en az 1 fasulye tüketmek ihtiyacımız olan omega-3 yağ asidini karşılayacaktır. (*)
ANTİOKSİDANLAR : Karantina süresince kontrolsüz besin alımı ile artan kilolar beraberinde mikro besin ögeleri eksikliğini getirebilir. Bozulmuş bağışıklık sistemi viral enfeksiyonlara daha duyarlı haldedir. Bu nedenle hem bu süreçte hem bir ömür boyu yüksek miktarda vitamin, mineral, antioksidan içeren sağlıklı ve dengeli bir beslenme düzeni oluşturmak çok önemlidir. E ve C vitamini ile beta-karotenden zengin antioksidan içerikli meyve ve sebze tüketimi bağışıklık fonksiyonlarını artırır.(2) Günde ortalama 2 porsiyon meyve ve 2 porsiyon sebze grubundan özellikle havuç,yeşil yapraklı sebzeler, limon, portakal ve bitkisel yağların tüketilmesiyle beslenmede çeşitlilik sağlanması vitamin-minerallerden, antioksidanlardan en yüksek miktarda faydalanmamıza yardımcı olur.
ÇİNKO : Bağışıklık sisteminin korunmasında önemli olan eser bir elementtir. Çinkonun Vero-E6 hücrelerinde ciddi akut solunum sendromu (SARS) koronavirüs RNA’ya bağımlı RNA polimeraz (RdRp) şablon bağlanmasını ve uzamasını inhibe ettiği bildirilmiştir.(3) Çinkodan zengin besinler; kümes hayvanları, kırmızı et, fındık, kabak çekirdeği, susam,fasulye ve mercimektir.
PREBİYOTİKLER, PROBİYOTİKLER : Probiyotikleri bağırsağımızda yaşayan faydalı bakteriler, prebiyotikleri ise bu bakterilerin besinleri olarak tanımlayabiliriz. Probiyotiklerin ana görevi patojenlerle savaşmak, bağışıklık sistemini güçlendirmek, bağırsak epitelyum bariyerini korumak ve iyileştirmektir.(4) En iyi prebiyotik kaynakları buğday, soğan, sarımsak, muz ve en iyi probiyotik kaynakları yoğurt, kefir , peynirdir.Bunlarla birlikte Trakya’nın olmazsa olmazı şifa kaynağı tarhana hem probiyotik hem prebiyotik olduğu için ‘’sinbiyotik’’ bir besindir. Bu süreçte önceliğimiz yaşanan duygusal dalgalanmalara bağlı oluşabilecek yanlış yeme davranışlarının önüne geçmek, kilo kontrolünü sağlamak ve bağışıklık sistemini güçlü tutmak olmalıdır. Bu amaçla yapılması gereken diğer öneriler: bol su tüketimi, günde 1-2 fincan yeşil çay tüketimi, düzenli uyku ve egzersiz alışkanlığı ile Akdeniz tipi beslenmedir. Sağlıklı beslenmenin son derece önemli olduğunu hep birlikte daha iyi fark etsek de bu durumun sürece özgü olmaması gerektiğini, bedenimize en iyi şekilde bakmakla sorumlu olduğumuzu belirtmekte fayda var. Hepimiz için sağlık ve huzur dolu bir hafta olmasını diliyorum…
Dyt.Reyhan TEMEL
(*) Belirttiğim miktarlar sağlıklı bir bireyin tüketebileceği ortalama miktardır. Kişinin kronik rahatsızlığı, düzenli kullandığı ilaçlar, değerlerinde var olan bozukluk, besin alerjisi durumlarında mutlaka hekimine ve diyetisyenine danışmalıdır.
KAYNAKÇA :
1-Lin PY, Huang SY, Su KP. A meta-analytic review of polyunsaturated fatty acid
compositions in patients with depression. Biol Psychiatry 2010;68:140-147.
2-Chandra RK. Effect of vitamin and trace-element supplementation on immune responses and
infection in elderly subjects. Lancet. 1992;340(8828):1124–1127.
3-Muscogiuri G, Barrea L, Savastano S, Colao A. Nutritional recommendations for CoVID-19
quarantine Eur J Clin Nutr. 2020 Apr 14.
4-Akpınar DD, Türköz BK. Probiyotik-insan bağışıklık sistemi etkileşimleri. Food and Health.
2019;5(4):265-280.
