Özber Çetin


İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNUNDA YENİ DÖNEM

İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu 30 Haziran 2012’de Resmi Gazete'de yayımlandı. Kanun, işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması ve mevcut sağlık ve güvenlik şartlarının iyileştirilmesi için işveren ve çalışanların görev, yetki, sorumluluk, hak ve yükümlülüklerini düzenliyor. Kanun, kamu ve özel sektöre ait bütün işlere ve işyerlerine, bu işyerlerinin işverenleri ile işveren vekillerine, çırak ve stajyerler de dahil olmak üzere tüm çalışanlarına faaliyet konularına bakılmaksızın uygulanacak.


İşveren Yükümlülükleri
 
İşveren kendi personelinin işle ilgili sağlık ve güvenliğini sağlayacak, sağlık ve güvenlik tedbirlerinin değişen çalışma şartlara uygun hale getirilmesi ve mevcut çalışma şartlarının iyileştirilmesi için çalışmalar yürütecek. İşyerinde alınan iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini izleyecek ve denetleyecek. Ayrıca  işveren işletmesinde iş güvenliği uzmanı, işyeri hekimi ve diğer sağlık personeli çalıştıracak.
 
İşveren, iş sağlığı ve güvenliği hususunda risk değerlendirmesi yapacak veya yaptıracak. Risk değerlendirmesinde; belirli risklerden etkilenecek çalışanların durumu, kullanılacak iş ekipmanı ile kimyasal madde ve müstahzarların seçimi, işyerinin tertip ve düzeni gibi konular dikkate alınacak.
         
İşveren, çalışanların iş sağlığı ve güvenliği eğitimi almasını sağlayacak. Verilecek eğitimin maliyeti çalışanlara yansıtılamayacak. Eğitimlerde geçen süre çalışma süresinden sayılacak. Eğitim sürelerinin haftalık çalışma süresinin üzerinde olması halinde bu süreler fazla sürelerle çalışma ya da fazla çalışma olarak değerlendirilecek.
 
İş Güvenliği Uzmanı Yükümlülükleri
 
Çalışanın ölümü veya maluliyetiyle sonuçlanacak şekilde vücut bütünlüğünün bozulmasına neden olan iş kazası veya meslek  hastalığının meydana  gelmesinde  ihmali  tespit  edilen işyeri hekimi veya iş güvenliği
Uzmanının yetki belgesi askıya alınacak.

İş güvenliği uzmanlarının görev alabilmeleri için, çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde (A) sınıfı, tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde en az (B) sınıfı, az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde ise en az (C) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı belgesine sahip olmaları şartı aranacak.
 
İşyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanlarının hak ve yetkileri, görevlerini yerine getirmeleri nedeniyle kısıtlanamayacak. İşyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanları; görevlendirildikleri işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliğiyle ilgili alınması gereken tedbirleri işverene yazılı olarak bildirecek. Bildirilen hususlardan hayati tehlike arz edenlerin işveren tarafından yerine getirilmemesi halinde, bu hususu Bakanlığın yetkili birimine iletilecek. Hizmet sunan kuruluşlar ile işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanları, iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin yürütülmesindeki ihmallerinden dolayı, hizmet sundukları işverene karşı sorumlu olacak.
 
İdari Para Cezaları
 
Yükümlülüklerini yerine getirmeyen işverene, her bir yükümlülük için ayrı ayrı 2 bin TL ceza uygulanacak. İş yerinde iş yeri hekimi veya iş güvenliği uzmanı görevlendirmeyen işverene, görevlendirmediği her kişi için 5 bin TL, aykırılığın devam ettiği her ay için aynı miktar, diğer sağlık personeli görevlendirmeyen işverene 2 bin 500 TL; risk değerlendirmesi yapmayan veya yaptırmayan işverene 3 bin TL ceza verilecek.
 
 
PEKİ YENİ KANUN İLE MEVCUT DURUMDA NE DEĞİŞTİ
 
  • Kapsam
 
Mevcut durum:
 
İş Kanunu m. 81
 
50’den fazla işçi = İşyeri hekimi
50’den fazla işçi + sanayiden sayılan işler = İSG uzmanı
 
31.12.2012 itibariyle yürürlükten kaldırılacak
 
 
YENİ İSGK:
 
         50 işçi sınırı kalkıyor
 
         1 işçi bile çalışsa işyeri hekimi + isg uzmanı yükümlülüğü
 
         Sanayiden sayılma şartı da kalkıyor
 
Yürürlük
 
50’den fazla işçi çalıştırılan işyerleri için:
 
31.12.2012
 
Yürürlük
 
50’den az işçi çalıştırılan işyerleri için:
 
ü Az tehlikeli sınıf için: 30.06.2014
ü Çok tehlikeli + Tehlikeli sınıf için: 30.06.2013
 
  • Çalışan temsilcisi
 
İSGK m.20:
ü İSG ile ilgili çalışmalara katılma ve izleme
ü Tedbir alınmasını isteme
ü Tekliflerde bulunma ve benzeri konular
ü Seçimle ya da atamayla
 
 
·         Acil durum planı hazırlama
Madde 11:
ü İşveren; çalışma ortamı, kullanılan maddeler, iş ekipmanı ile çevre şartlarını dikkate alarak meydana gelebilecek acil durumları önceden değerlendirerek, çalışanları ve çalışma çevresini etkilemesi mümkün ve muhtemel ACİL DURUMLARI BELİRLER ve bunların olumsuz etkilerini önleyici ve sınırlandırıcı tedbirleri alır.
ü Acil durumların olumsuz etkilerinden korunmak üzere gerekli ölçüm ve değerlendirmeleri yapar, ACİL DURUM PLANLARINI HAZIRLAR.
 
 
 
 
·         İş kazası bildirimi ve kayıt tutma
 
Mevcut durum:
 
5510 sayılı SSGSS uyarınca;
ü Derhal karakol ya da jandarmaya
ü 3 işgünü içinde SGK’ya
 
4857 sayılı İş Kanunu m.77 uyarınca;
ü 2 işgünü içinde Bölge Müdürlüğü’ne
 
YENİ İSGK:
 
ü 3 işgünü içinde SGK’ya (Bir değişiklik yok)
ü 5510 sayılı SSGSS’de değişiklik olmadığından, karakol/jandarmaya bildirim devam edecek
ü 4857 sayılı İş Kanunu m.77, 31.12.2012 tarihinde yürürlükten kaldırılacaktır (2 işgünü içinde Bölge Müdürlüğü’ne bildirim)
 
Madde 14:
İşveren;
ü BÜTÜN İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIKLARININ KAYDINI TUTMAK VE
ü BUNLARLA İLGİLİ RAPORLARI DÜZENLEMEK zorundadır.
 
İşyerinde meydana gelen ancak yaralanma veya ölüme neden olmadığı halde;
ü İşyeri ya da iş ekipmanının zarara uğramasına yol açan,
ü Çalışan, işyeri ya da iş ekipmanını zarara uğratma potansiyeli olan
 
OLAYLAR HAKKINDA RAPOR DÜZENLEMEK zorundadır.
 
  • İş sağlığı ve güvenliği kurulu
 
Mevcut durum:
4857 sayılı İş Kanunu m.80 uyarınca
ü En az 50 işçi çalıştırma
ü 6 aydan fazla sürekli işlerin yapılması
ü Sanayiden sayılma şartları var.
 
YENİ İSGK m.22:
 
ü En az 50 işçi çalıştırma
ü 6 aydan fazla sürekli işlerin yapılması
 
Sanayiden sayılma şartı KALKIYOR!!!
 
İSGK m.22:
ALTI AYDAN FAZLA SÜREN ASIL İŞVEREN-ALT İŞVEREN İLİŞKİLERİNDE; 
 
ü Asıl işveren ve alt işveren tarafından ayrı ayrı kurul oluşturulmuş ise, faaliyetlerin yürütülmesi ve kararların uygulanması konusunda iş birliği ve koordinasyon asıl işverence sağlanır.
ü Asıl işveren tarafından kurul oluşturulmuş ise, kurul oluşturması gerekmeyen alt işveren, koordinasyonu sağlamak üzere vekâleten yetkili bir temsilci atar.
ü İşyerinde kurul oluşturması gerekmeyen asıl işveren, alt işverenin oluşturduğu kurula iş birliği ve koordinasyonu sağlamak üzere vekâleten yetkili bir temsilci atar.
 
ü Kurul oluşturması gerekmeyen asıl işveren ve alt işverenin toplam çalışan sayısı elliden fazla ise, koordinasyonu asıl işverence yapılmak kaydıyla, asıl işveren ve alt işveren tarafından birlikte bir kurul oluşturulur.!!! DEMEK Kİ 50 İŞÇİ SINIRI YOK!!!
ü Aynı çalışma alanında birden fazla işverenin bulunması ve bu işverenlerce birden fazla kurulun oluşturulması hâlinde işverenler, birbirlerinin çalışmalarını etkileyebilecek kurul kararları hakkında diğer işverenleri bilgilendirir.
Yani;
 
ü Asıl işveren ve alt işverende ayrı ayrı İSG Kurulu varsa bunlar arasında koordinasyon sağlanır,
ü Asıl işverende İSG Kurulu varsa, kurulu olmayan alt işveren bu kurula temsilci yollar,
ü Alt işverende İSG Kurulu varsa, kurulu olmayan asıl işveren bu kurula temsilci yollar,
ü Her ikisinde de 50'den az işçi olduğu için İSG kurulu oluşturmak zorunda olmayan asıl işveren ve alt işverenin toplam işçi sayısı 50'yi geçiyorsa, asıl işveren ve alt işveren birlikte bir İSG Kurulu oluştururlar.
 
Özetle İSGK, her halukarda bir İSG Kurulu oluşturmasını amaçlamaktadır.
 
GETİRİLEN KOLAYLIKLAR
Bir alt belgeli İSG Uzmanı çalıştırma
 
İSGK Geçici m.4:
 
ü A sınıfı sertifikalı isg uzmanı yerine 3 yıl süreyle B sınıfı sertifikalı uzmanla çalışılması halinde,
 
ü B sınıfı sertifikalı isg uzmanı yerine 4 yıl süreyle C sınıfı sertifikalı uzmanla çalışılması halinde
 
gerekli yükümlülük yerine getirilmiş sayılacaktır.
 
10’dan az işçi çalıştırılan işyerlerine destek
 
İSGK Geçici m.7:
 
10’dan az çalışanı bulunanlardan;
ü Çok tehlikeli ve tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri faydalanabilecektir.
ü Ancak Bakanlar Kurulu, ondan az çalışanı bulunanlardan az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinin de faydalanmasına karar verebilir.
ü Giderler, iş kazası ve meslek hastalığı bakımından kısa vadeli sigorta kolları için toplanan primlerden kaynak aktarılmak suretiyle, Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından finanse edilecektir.
ü Uygulamada, Sosyal Güvenlik Kurumu kayıtları esas alınacaktır.
 
İSGK Geçici m.7:
 
Bu Kanun ve diğer mevzuat gereğince yapılan kontrol ve denetimlerde; istihdam ettiği kişilerin sigortalılık bildiriminde bulunmadığı tespit edilen işverenlerden, tespit tarihine kadar yapılan ödemeler yasal faizi ile birlikte Sosyal Güvenlik Kurumunca tahsil edilecek ve bu durumdaki işverenler, sağlanan destekten üç yıl süreyle faydalanamayacaklardır.
 
Düzenleme Yönetmelikle belirlenecek…
 
Hepinize İş sağlığı ve güvenliği ile dolu bir çalışma hayatı diler, bir sonraki yazımda da tekrar birlikte olmak dileğiyle sağlıcakla kalın.
 
PERYÖN-Türkiye İnsan Yönetimi Derneği
Trakya Şubesi Yön.Kurulu Başkanı
Özber ÇETİN
0282 726 91 91
0282 747 65 10