Fonun Amaç ve Kapsamı
Fon Kanunu’nun amacı; kapsamına giren işçilere ve hak sahiplerine, belirtilen esaslara göre kurulacak Kıdem Tazminatı Fonu’ndan hakedecekleri kıdem tazminatının ödenmesi ve bu tazminatın güvence altına alınmasıdır.
Kazanılmış Hakların Korunması Esastır, bir diğer anlatımla, yasanın yürürlük tarihinden önceki hizmet sürelerine ilişkin kıdem tazminatından, eski yasa hükümlerine göre işverenlerin kişisel sorumluluğunun devam edeceği öngörülmüş, böylece işçilerin kazanmış hakları korunacaktır. Yasanın yürürlüğünden sonraki hizmet süreleri ya da ilk kez işe girenlerin bu sürelerine ilişkin kıdem tazminatı ise yeni esaslara göre hesaplanmak ve ödenmek üzere fonun sorumluluğuna bırakılmıştır.
Kıdem tazminatı, fon çerçevesinde bir tür emeklilik ikramiyesine dönüştürülerek, işçinin değişik işverenlere ait işyerlerindeki kıdem tazminatı primi ödenen tüm hizmet sürelerini kapsayacak; iş ilişkisi hangi nedenle sona ermiş olursa olsun, işçi hizmet birleştirmesinden yararlanacak, kıdem tazminatının ödenmemesi ihtimali ortadan kalkacaktır.
Kıdem Tazminatına Hak Kazanma
Kıdem tazminatı fonundan yararlanabilmek için, yasanın kapsamına giren işçiler,
a) Bağlı oldukları kurum veya sandıklardan yaşlılık, emeklilik, malullük aylığı bağlanması yahut toptan ödeme almak amacıyla hizmet akitlerini feshetmeleri halinde,
b) İşverence hizmet akdinin feshedilmesi durumunda işçinin hak kazandığı yaşlılık, emeklilik, malullük aylığı veya toptan ödeme almak amacıyla ilgili kuruma veya sandığa başvurması halinde,
c) Adına, en az 10 yıl, Fona prim ödenen işçinin, isteği halinde,
d) İşçinin ölümü halinde, kanuni mirasçıları, kıdem tazminatına hak kazanırlar.
Yaşlılık, emeklilik aylığı almakta iken çalışmaya başlamakla aylığı kesilen ve 506 sayılı Kanun’un 63. maddesinin 1. ve 2. fıkralarına göre, yeniden hesaplanacak aylık bağlanması için talepte bulunan ve hizmet akdini fesheden işçiye, daha önce tazminat aldığı tarihten sonra fona prim ödenen süreler için de kıdem tazminatı ödenir.
Haklarında, Sosyal Güvenlik Destek Primi ödenenler için, sadece malullük aylığı şartlarının gerçekleşmesi veya ölüm halinde kıdem tazminatı ödenir.
Kıdem Tazminatının Miktarı
İşçilere veya hak sahiplerine Fona prim ödenmiş alan her tam yıl için prim hesabına esas alan ücretinin otuz günü tutarında kıdem tazminatı ödenir. Bir yıldan artan süreler için veya toplam prim ödeme süresi bir yılın altında kalanlar için de aynı oran üzerinden ödeme yapılır.
Kıdem tazminatına esas alınacak ücret, işçinin çalıştığı ve adına prim yatırılan son takvim yılının ortalamasıdır. Prim ödenen toplam süre bir yılın altında ise, prim yatırılan ayların ortalaması esas alınır. Aynı kıdem süresi için birden fazla kıdem tazminat ödenmez.
Yeniden Çalışma
Bu kanuna tabi Fondan kıdem tazminatı alındıktan sonra iş sözleşmesi yapılarak işe başlanılması halinde, Fon ile ilişki yeniden ve kendiliğinden doğar. Yeniden işe başlanılması halinde daha önce kıdem tazminatı ödenen süreler dikkate alınmaz
Başvuru ve Ödeme
Kıdem tazminatının ödenebilmesi için, işçinin bağlı olduğu kurum veya sandık tarafından, yaşlılık, emeklilik, malullük aylığı veya toptan ödemeye hak kazandığını, ölümü halinde ise hak sahiplerinin kanuni mirasçılığını kanıtlayan belgeler ile başvurmaları şarttır. Adına en az 10 yıl fona prim ödenen işçi, kıdem tazminatı isteğini yazlı olarak fona bildirir.
Başvuru ile ilgili belgelerin Fona verilmesinden itibaren otuz gün içinde ödenmeyen kıdem tazminatına kanuni faiz yürütülür.
Kısacası, Fon, şu an taslak aşamasındadır; konu yeniden masaya yatırılacak ve bu hükümet döneminde, yani 2012 yılında yasalaşacak ve yürürlüğe girecek gibi. Yasalaşmadan önce epeyce bir tartışma konusu olacağa benzer; konu, uzman kişilerle, sivil toplum kuruluşları ile iyice incelenmeli enine boyuna tartışılmalıdır.
Tüm insanlarımıza huzur dolu bir ortam diler, bir sonraki yazımda yeniden görüşmek dileğiyle sevgiyle kalın…
Kaynak: Kıdem Tazminatı Fonu Kanun Tasarısı Taslağı