Bir kişinin ne zaman emekli olacağı, ilk kez sigortalı olduğu tarihe göre belirleniyor.
Bu tarih emeklilik için kaç gün prim ödenmesi, ne kadar süre sigortalı olunması ve kaç yaşın doldurulması gerektiğini belirliyor.
Üç koşulu birden sağlayan kişiler, emekli olma hakkına kavuşuyor ve aylık bağlatabiliyor.
Bir kişi ne kadar erken sigortalı olmuşsa, o kadar kolay emekliliği mümkün oluyor.
Normal emeklilik dışında bir de yaşı ilerlemiş fakat prim ödeme gün sayısı az olan yani yeterince çalışamamış kişiler için, yaştan emeklilik uygulaması bulunuyor.
Prim ödeme gün sayısı yetmeyen ve bu nedenle emekli olamayan ancak yaşı nedeniyle prim ödeme gün sayısını tamamlama imkanı kalmamış kişiler, yaştan emeklilik hakkından yararlanabilir.
Yaştan emeklilikte, daha düşük prim ödeyerek emekli olunuyor.
10 yıl çalışan bir kişi yaştan emekli olma hakkına sahip olabilir.
Ancak bunun için erken yaşta sigortalılık gerekiyor.
Yaştan emeklilik şartları ilk kez sigortalı olunan tarihe göre farklılaşıyor.
9 Eylül 1981 tarihinden önce ilk kez sigortalı olmuş kadınlar ve yine 23 Mayıs 2002 itibarıyla 15 yıl sigortalılığı bulunan kadınlar 50 yaşında ve 3600 prim günüyle emekli olabilir.
Diğer yandan 9 Eylül 1976 tarihinden önce ilk kez sigortalı olmuş erkekler ve yine 23 Mayıs 2002 tarihi itibarıyla 15 yıl sigortalılığı bulunan erkekler 55 yaşında ve 3600 gün primle emekli olabilir.
Bu tarihten sonra ilk kez sigortalı olmuş kişiler için de yaştan emeklilik hakkı bulunuyor.
Ancak bu hakkın kullanılabilmesi için gerekli yaş şartı yükseliyor.
Sosyal güvenlik sisteminde 1 günün bile önemi büyük.
Bazen 1 gün geç sigortalı olmak, emeklilik hakkını 2 yıl geciktirebiliyor.
Bu nedenle çalışanların mutlaka özellikle ilk kez çalışmaya başladıkları işyerlerinde sigortalarının yatırıldığını e-Devlet üzerinden kontrol etmeleri gerekiyor.
Bu konuda 5 yıllık hak düşürücü süre söz konusu olduğu için çalışan dava hakkını da kaybediyor.
Daha geç sigortalı olan kişiler de 10 yılla, yani 3 bin 600 günle emekli olma hakkına sahipler.
Ancak bunun için yalnızca 3 bin 600 prim günü yeterli değil.
Aynı zamanda 15 yıllık sigortalılık şartı da söz konusu.
Diğer yandan daha geç sigortalı olan kişilerin yaş haddinde de yükselme oluyor.
Örneğin ilk kez 1 Ocak 1996 tarihinde sigortalı yapılan bir erkek çalışan, 3 bin 600 gün primini 1 Ocak 2024'te doldurmuşsa 15 yıllık sigortalılık süresi ve 60 yaşını tamamlamak şartıyla yaştan emekli olabiliyor.
Öte yandan ilk kez 9 Eylül 1999 ve 30 Nisan 2008 tarihleri arasında ilk kez sigortalı yapılan kişiler için yaştan emeklilikte 3 bin 600 gün prim yeterli olmuyor.
Bu kişilerin; yaştan emekliliği için 4 bin 500 gün prim yani 12.5 yıl çalışmış olma, 25 yıl sigortalılık ve kadınsa 58, erkekse 60 yaşını doldurmuş olmaları gerekiyor.
Dolayısıyla yaştan emeklilik şartları herkes için farklı olabiliyor.